Czy zastanawiałeś się kiedyś, co to znaczy „zero waste”? Czy jest to tylko moda, czy może konieczność? Czytaj dalej i dowiedz się więcej o tym, jak filozofia zero waste może zmienić podejście do konsumpcji i wpływać na nasze codzienne życie.
Spis treści
Co to jest Zero Waste?
Zero waste, czyli „zero odpadów”, to filozofia i styl życia, który ma na celu zminimalizowanie ilości produkowanych odpadów. Kluczowym elementem jest tu zasada 5R (Refuse, Reduce, Reuse, Recycle, Rot).
W praktyce oznacza to m.in. unikanie produktów jednorazowego użytku, wybieranie produktów z recyklingu, kompostowanie odpadów organicznych, a także naprawianie zamiast wymieniania uszkodzonych przedmiotów.
Zasady Zero Waste – 6R
Refuse, Reduce, Reuse, Recycle, Rot, Repair
Zasady zero waste, znane jako 5R lub 6R, to klucz do zrozumienia, jak możemy zacząć zmniejszać ilość odpadów, które produkujemy.
Zasady 6R zero waste:
- odmawiaj (Refuse) niepotrzebnych rzeczy,
- ograniczaj (Reduce) konsumpcję,
- używaj ponownie (Reuse) tego, co już masz,
- przetwarzaj (Recycle) odpady,
- kompostuj (Rot) odpady organiczne
- i naprawiaj (Repair) zamiast wyrzucać.
Te zasady są fundamentem filozofii zero waste. Pierwotnie 6. eRka nie była na liście, stąd czasem pisze się o zasadzie 5R, a czasem 6R.
Więcej o zasadach zero waste znajdziesz tu: 5R, czyli złote zasady ograniczania ilości odpadów.
Krótka historia ruchu Zero Waste
Choć ruch Zero Waste, jak go znamy dzisiaj, zyskał na popularności na początku XXI wieku, jego korzenie sięgają dalej wstecz.
Koncepcje takie jak minimalizm, oszczędność, ponowne użycie i recykling są zdecydowanie starsze i były praktykowane przez różne kultury na przestrzeni wieków. Niedawno, bo w czasach PRLu, Polacy z konieczności stosowali oszczędne rozwiązania, które były przy okazji ekologiczne. Teraz my odkrywamy je na nowo.
A współczesny ruch Zero Waste?
Historia ruchu Zero Waste rozpoczęła się od skupienia na prewencji odpadów i przeprojektowaniu cykli życia zasobów. Ruch zyskał na popularności w latach 1998-2002, kiedy to zaczęto praktycznie wdrażać ideę „społeczności zero waste”. Wiele społeczności na całym świecie stworzyło publiczne polityki promujące praktyki zero waste.
W 2001 roku w Kalifornii ustanowiono cel zero waste, a rok później podobny cel przyjęło San Francisco, które w 2010 roku osiągnęło rekordowy poziom segregacji odpadów – 80%.
W 2008 roku termin Zero Waste zaczął być stosowany w kontekście gospodarstw domowych, głównie dzięki Bei Johnson, która prowadziła bloga na ten temat. W 2013 roku Johnson opublikowała książkę „Zero Waste Home: The Ultimate Guide to Simplifying your Life by Reducing your Waste„, która stała się międzynarodowym bestsellerem i pomogła rozpowszechnić koncepcję Zero Waste na szeroką skalę.
Zero waste a less waste
Choć terminy „zero waste” i „less waste” są często używane zamiennie, istnieje między nimi subtelna różnica. „Less waste” oznacza po prostu „mniej odpadów” i jest to bardziej realistyczny cel dla większości osób. Natomiast „zero waste” to ideał, do którego dążymy, choć jego osiągnięcie w 100% może być trudne.
Bycie less waste to naprawdę świetny krok w kierunku troski o naszą planetę. Każda, nawet najmniejsza zmiana, jak rezygnacja z jednorazowych plastikowych słomek czy zakup wielokrotnego użytku torby na zakupy, ma realny wpływ na redukcję odpadów.
Droga do bycia zero waste to maraton, a nie sprint.
Każdy mały krok, który podejmujemy, sprawia, że pomagamy chronić nasze piękne środowisko naturalne dla przyszłych pokoleń.
Zero Waste – moda czy konieczność?
Wpływ na środowisko naturalne
Produkcja odpadów to nie tylko problem estetyczny – to poważne zagrożenie dla naszej planety. Wysypiska śmieci rozrastają się, zanieczyszczając oceany i przyczyniając się do zmian klimatu. Zero Waste to ruch, który stawia czoła tym wyzwaniom, dążąc do minimalizacji odpadów i efektywnego wykorzystania zasobów.
- Zmniejszając ilość generowanych przez nas śmieci, zmniejszamy konieczność tworzenia nowych wysypisk, co pozwala wykorzystać te tereny w inny sposób.
- Promując praktyki Zero Waste, efektywnie wykorzystujemy zasoby, co przekłada się na mniejsze zużycie surowców naturalnych i zmniejsza presję na ekosystemy eksploatowane w celu pozyskania tych surowców.
- Zmniejszając emisję gazów cieplarnianych związanych z produkcją, transportem i utylizacją odpadów, przyczyniamy się do walki ze zmianami klimatu.
- Wspierając ideę Zero Waste, przyczyniamy się do ochrony ekosystemów i gatunków zagrożonych przez składowiska odpadów.
- Poprawiając jakość powietrza i wody, ograniczamy zanieczyszczenia powstające w procesie gospodarowania odpadami.
Korzyści dla zdrowia i dobrobytu
Zero Waste to nie tylko ekologia, ale także zdrowie i dobrobyt. Unikanie jednorazówek, wybieranie zdrowych, nieprzetworzonych produktów i ograniczanie konsumpcji to działania, które przekładają się na poprawę naszego stanu zdrowia i jakości życia.
Zaangażowanie w ruch Zero Waste wpływa na nasze zdrowie i dobrobyt:
- Mniej toksyn = mniej chorób. Zmniejsza ryzyko występowania chorób układu oddechowego i wad wrodzonych, które są związane z toksynami uwalnianymi ze składowisk odpadów.
- Czystsze środowisko = zdrowsze otoczenie. Chroni lokalne środowiska i źródła wody pitnej przed zanieczyszczeniami.
- Zdrowszy styl życia = lepsze samopoczucie. Promuje zdrowszy i bardziej zrównoważony styl życia, co przekłada się na lepsze samopoczucie i większą satysfakcję z życia.
- Więcej miejsc pracy = lepszy dobrobyt. Wspiera lokalną gospodarkę poprzez tworzenie miejsc pracy w zarządzaniu odpadami i przemyśle recyklingu.
Ekonomiczne korzyści
Zero Waste to nie tylko korzyści dla środowiska i zdrowia, ale także dla portfela. Ograniczanie zużycia, ponowne wykorzystywanie przedmiotów i recykling mogą przyczynić się do oszczędności finansowych.
Dodatkowo, gospodarka oparta na zasadach obiegu zamkniętego, które są ściśle związane z ideą Zero Waste, może przynieść szereg korzyści dla całej gospodarki. Tworzy to nowe miejsca pracy, związane z zarządzaniem odpadami i przemysłem recyklingu, a także zmniejsza zależność od importowanych surowców.
Takie podejście przyczynia się do zrównoważonego rozwoju gospodarczego, jednocześnie promując odpowiedzialne postawy konsumenckie.
Czytaj więcej: Gospodarka obiegu zamkniętego we własnym domu
Zero waste jest dobre
Dla wielu osób rozwiązania jednorazowe to wygoda, symbol postępu i bogactwa. Młode pokolenia nie pamiętają już życia bez papieru do pieczenia, jednorazowych chusteczek, pampersów, czy ręczników papierowych. Jednorazówki stały się im niezbędne. Bez wiedzy, że można inaczej, nie zauważa się nawet problemu. Rozmawiałam z wieloma osobami, które po prostu wzruszają ramionami, gdy zapyta się je o ilość generowanych śmieci. Nie widzą też możliwości zmiany.
Moim zdaniem to, co teraz wydaje się modą, jest przede wszystkim objawem większej świadomości. Jeśli zaczniemy się zastanawiać, co w naszym domu zajmuje największą część kubła na śmieci, to będziemy na dobrej drodze do zmiany.
Bycie choć troszkę Zero Waste jest korzystne dla naszych portfeli i dla naszego zdrowia. Więc nawet, jeśli chcemy być troszkę samolubni i myśleć tylko o sobie, to warto.
Czytaj więcej:
- Produkty wielorazowe są super – sprawdź, dlaczego!
- Dlaczego produkty jednorazowe tak łatwo wyparły wielorazowe?
Jak zacząć przygodę z Zero Waste?
Metoda małych kroków
Zmiana stylu życia na zero waste to proces, który nie zdarza się z dnia na dzień. Najlepszym podejściem jest metoda małych kroków. Zacznij od łatwych zmian, takich jak noszenie własnej torby na zakupy czy unikanie jednorazowych produktów, a potem stopniowo wprowadzaj kolejne zmiany.
Zmiana nawyków konsumenckich
Kluczowym elementem zero waste jest zmiana nawyków konsumenckich. Zamiast kupować nowe rzeczy, zastanów się, czy naprawdę ich potrzebujesz, czy możesz użyć czegoś, co już masz, czy możesz to naprawić, a może możesz to pożyczyć lub wymienić.
Zero Waste w kuchni, łazience, biurze
Zero waste można wprowadzić w każdym aspekcie naszego życia.
W kuchni możemy unikać jednorazowych opakowań, kompostować odpady organiczne i gotować z resztek.
W łazience możemy wybierać produkty bez opakowań, używać wielorazowych podpasek i pieluch, a także robić własne kosmetyki.
W biurze możemy ograniczyć użycie papieru, drukować na szarym papierze, recyklingować i wybierać produkty z recyklingu. Jeśli prowadzisz sklep internetowy, możesz wysyłać produkty w kartonach (i z wypełniaczami) z drugiej ręki, korzystać z taśm papierowych. Takie działania były bardzo dobrze odbierane przez moje klientki.
Zero waste książka
Jeśli szukasz więcej informacji i inspiracji, książka Bei Johnson ” Zero Waste Home: The Ultimate Guide to Simplifying your Life by Reducing your Waste” to doskonałe źródło wiedzy. Johnson dzieli się swoimi doświadczeniami i daje praktyczne porady, jak żyć zgodnie z zasadami zero waste. Książka jest w języku angielskim
Mnie podobała się też bardzo inspirująca książka Katarzyny Wągrowskiej „Życie Zero Waste„. I ta druga jest po polsku.
Przykłady zastosowania Zero Waste w codziennym życiu
Działania w duchu zero waste, te mniej i te bardziej oczywiste:
- Zamiast od razu wyrzucać – sprzedaj lub oddaj w rodzinie, na olx, na grupach na Facebooku (typu „śmieciarka jedzie”). Ostatnio oddałam styropianowe pudełko do wysyłki. Pani będzie nim latem wozić leki syna, które musi mieć przy sobie, a potrzebują być w lodówce.
- Używane rzeczy są unikalne – odwiedź sklepy z używanymi rzeczami, targi staroci, zajrzyj na aukcje internetowe. Czasem można tam znaleźć perełki. I to w rozsądnej cenie!
- Meble – znajdź na olx (tak zdobyliśmy regały na książki i szafkę pod umywalkę, którą przerobiliśmy) albo w garażu u dziadków (my mamy od dziadków kredens i krzesła z posagu mojej Babci, PRZECUDNĄ szklaną lampę i krzesła po moich prapradziadkach, a także stół i kanapę od moich rodziców), zerknij też na terminy wystawek (mamy z wystawki krzesło, stół, duży wieszak na korytarzu, półkę na buty). To też okazja na znalezienie niezwykłych mebli.
- Ubrania – wiadomo, wymieniaj się podczas miejskich wydarzeń typu „otwarta szafa”, z koleżankami, z rodziną, sprzedawaj i kupuj na vinted czy olx.
- Wielorazowe pieluszki – o wielopielo poczytasz więcej na wieluszkowym blogu. Każda jedna pieluszka ma znaczenie. W ciągu tych 2-3 pierwszych lat życia dziecko zużywa kilka tysięcy pieluch. I wszystkie trafiają na wysypisko. W Polsce nie są spalane.
- Naprawiaj – czasami taniej jest coś naprawić. Sprawdź, co w danym momencie bardziej Ci się opłaca. Ostatnio wymieniliśmy listwy i plastikowe uchwyty do listew naszej ikeowej kanapy. Kosztowało nas to ponad 100zł ale wciąż to dużo mniej niż nowa kanapa. A listewki rozwiązały problem.
- Kompostuj – my kompostujemy wszystkie bio z naszego domu. Mam za darmo kompost do roślin w ogrodzie.
- Woda z kranu – zamiast butelkowanej. Wystarczy dobry bidon, który będzie można porządnie umyć lub nawet wyparzyć, zamiast nowej butelki za każdym razem.
- Wielorazowe chusteczki do nosa i ściereczki – wszystkie stare tkaniny (pościele, koszule męża) przerabiam na ściereczki i chusteczki. Mamy ich już pewnie z 300 sztuk. Mamy je w różnych pomieszczeniach w domu, część w szafie. Zaczęło się od starych chusteczek od babci. Gościom proponuję jednorazowe ręczniki papierowe, gdy chcą wydmuchać nos. Piorę je jak wielorazowe pieluszki – w 60 stopniach i odpowiednim proszku, żeby mieć pewność, że bakterie zostały „zabite na śmierć”.
- Gotuj w domu zamiast kupować gotowe/jeść w restauracji – zadbaj o siebie i kupuj półprodukty dobrej jakości, świeże warzywa i owoce. Pal licho ten aspekt eko – to jest po prostu zdrowsze, a przy odrobinie wysiłku przy planowaniu, jest też tańsze!
- Wybieraj produkty w mniejszej ilości opakowań – kojarzysz paczki żelek, gdzie w paczce są mniejsze paczuszki z żelkami? Niby fajnie, można obdzielić dzieci w przedszkolu, każdy dostanie swoją. Ale przy innych okazjach warto unikać produktów opakowanych w milion folii i kartoników.
Być może któreś z nich już teraz stosujesz?
Czytaj więcej:
- ZERO WASTE w kuchni – 23 podpowiedzi
- Kobieta less waste, czyli jak zacząć od siebie
- Mama zero waste – makijaż i pielęgnacja
- EkoOkres – akcja edukacyjna o menstruacji zero waste
- Podpaski wielorazowe – jak dobrać, jak prać?
- Ubrania z drugiej ręki: 5 powodów, by ich używać
- Maluszek zero waste – jak nie zaśmiecać planety będąc rodzicem
Przykłady sukcesów Zero Waste na świecie
Kamikatsu
Mieszkańcy Kamikatsu, małego miasteczka w Japonii, podchodzą do idei Zero Waste w sposób bardzo praktyczny i skuteczny. W 2003 roku Kamikatsu jako pierwsze miasto w Japonii ogłosiło deklarację „zero waste”, koncentrując się na niegenerowaniu odpadów, zamiast na tym, jak je traktować. Od tego czasu, nie prowadzi się tam zbierania odpadów, a surowe odpady wykorzystuje się jako kompost.
Mieszkańcy przynoszą różne „zasoby” na stację segregacji odpadów i sortują je na ponad 45 kategorii. Po 17 latach od deklaracji, stopa recyklingu przekroczyła 80%.
W Kamikatsu Zero Waste Center, zarówno producenci, jak i konsumenci uczą się na podstawie codziennych odpadów i dążą do społeczeństwa bez odpadów, zawsze mając na uwadze koncepcję „dlaczego?”.
To podejście pokazuje, że Zero Waste to nie tylko możliwe, ale także skuteczne i praktyczne rozwiązanie dla społeczności.
San Francisco
San Francisco, znane jako jedno z najbardziej proekologicznych miast na świecie, przyjęło ambitne cele w zakresie Zero Waste. W 2002 roku miasto przyjęło cel odzyskiwania 75% odpadów do 2010 roku, a długoterminowym celem było osiągnięcie stanu zero waste. Cel ten został przekroczony dwa lata wcześniej, a miasto szybko osiągnęło poziom odzysku powyżej 80%, redukując ilość odpadów trafiających na wysypiska o połowę.
San Francisco wprowadziło innowacyjny, trójstrumieniowy program zbierania odpadów dla mieszkańców i firm, z osobnymi pojemnikami na różne rodzaje odpadów: surowce wtórne, kompostowalne (w tym resztki jedzenia, brudny papier i odpady roślinne) oraz pozostałe odpady. Miasto prowadzi również intensywne działania edukacyjne, wykorzystując wiele obrazów i komunikując się w różnych językach.
San Francisco jest również pionierem w zakresie kompostowania resztek żywności w środowisku miejskim, prowadząc największy program tego typu w Stanach Zjednoczonych. Miasto zebrało już ponad dwa miliony ton materiału i przekształciło go w kompost, który jest wykorzystywany przez lokalne sady, winnice i rolników.
San Francisco kontynuuje rozwijanie i wdrażanie innowacyjnych inicjatyw, takich jak cele i planowanie działań na rzecz klimatu, opłaty za torby na zakupy, ograniczenie stosowania pianki polistyrenowej, prawo dotyczące plastiku, śmieci i toksyn, prawo dotyczące segregacji odpadów i planowanie zarządzania odpadami po katastrofach.
Bea Johnson
Bea Johnson to aktywistka środowiskowa, autorka i mówczyni motywacyjna, która jest najbardziej znana z wprowadzenia w życie idei zero waste w swojej rodzinie. Udało jej się zredukować roczną ilość odpadów swojej rodziny do jednego słoika. Johnson zaczęła praktykować prosty styl życia już w 2006 roku i jest powszechnie uznawana za pionierkę i propagatorkę życia bez odpadów.
W 2008 roku Johnson odkryła termin „zero waste” i zastosowała go do swojego domowego stylu życia. W 2009 roku zaczęła prowadzić bloga na temat stylu życia swojej rodziny, dzieląc się swoimi pomysłami i doświadczeniami. Blog ewoluował, a w 2013 roku Johnson opublikowała książkę, podsumowując swoje poglądy i filozofię na temat minimalizmu oraz oferując praktyczne porady, jak redukować odpady w domu.
Johnson jest również twórczynią 5R, akronimu 5 zasad, które pomagają osiągnąć zero waste.
Jej działalność i książka zainspirowały wiele osób do zmiany swojego podejścia do wpływu, jaki mają na środowisko, i do modyfikacji swoich nawyków konsumpcyjnych. To doprowadziło do rozwoju ruchu na rzecz życia bez odpadów.
Można ją też znaleźć na instagramie: Zero waste home.
Jak każdy może przyczynić się do ruchu Zero Waste
Każdy z nas może przyczynić się do ruchu Zero Waste. Możemy zacząć od małych zmian w naszym codziennym życiu, takich jak noszenie własnej torby na zakupy, unikanie jednorazowych produktów, kompostowanie odpadów organicznych, czy naprawianie zamiast wymieniania uszkodzonych przedmiotów. Możemy również wpływać na innych poprzez nasze wybory konsumenckie, edukację i działalność społeczną.
Czytaj więcej:
- 10 pomysłów na eko prezent – dla ekoświra i nie tylko!
- Pakowanie prezentów – co i jak można wykorzystać
- Święta ZERO WASTE – garść inspiracji
- Drobne prezenty na święta – ekologicznie, budżetowo, ładnie
Perspektywy na przyszłość
Ruch Zero Waste zyskuje na popularności i ma ogromny potencjał na przyszłość. Coraz więcej osób, firm i miast dostrzega korzyści płynące z ograniczania ilości odpadów i dąży do osiągnięcia stanu „Zero Waste”. Wraz z postępem technologii i zmianą mentalności społeczeństwa, zero waste staje się coraz bardziej realne.
W przyszłości możemy spodziewać się większej liczby produktów zero waste, nowych innowacji w dziedzinie zarządzania odpadami, a także coraz bardziej progresywnych przepisów i regulacji wspierających ideę zero waste.
Podsumowując, zero waste to nie tylko moda, ale konieczność, jeśli chcemy chronić naszą planetę i zapewnić lepszą przyszłość dla kolejnych pokoleń. Czy jesteś gotowy dołączyć do ruchu Zero Waste?
Artykuł jest świetnym wprowadzeniem do tematu zero waste. Autor dobrze przedstawia ideę i podstawowe zasady tego podejścia. Podoba mi się, jak w prosty sposób wyjaśnia, jakie korzyści można odnieść, wprowadzając zmiany w naszych codziennych nawykach. Artykuł wydaje się być inspirujący i zachęcający do działania. Polecam go wszystkim, którzy są zainteresowani oszczędzaniem środowiska i prowadzeniem bardziej zrównoważonego i ekożycia.
Bardzo interesujący artykuł na temat zero waste! Cieszę się, że coraz więcej osób zaczyna doceniać znaczenie minimalizowania naszego śladu ekologicznego. Ważne jest, abyśmy wszyscy krok po kroku wprowadzali zmiany w naszych codziennych nawykach, aby zmniejszyć ilość generowanych odpadów. Dzięki artykułowi mam teraz większą wiedzę na temat tego, czym dokładnie jest zero waste i jak możemy wprowadzać je w praktyce. Gorąco polecam przeczytać!