Już od dawna wiadomo, że rośliny mają pozytywny wpływ na fizyczną i psychiczną kondycję człowieka. Wiele gatunków roślin doniczkowych poprawia jakość powietrza oraz stanowi naturalny nawilżacz i klimatyzator. Dodatkowo rośliny mogą stanowić element dekoracyjny i poprawiać nam nastrój. Opieka nad doniczkowymi towarzyszami niejednokrotnie zmniejsza stres i agresję. Proste czynności jak sadzenie czy też podlewanie może stanowić sposób na utrzymywanie sprawności fizycznej i psychicznej. Szczególnie w przypadku w przypadku osób starszych, schorowanych i samotnych.
Warto jednak pamiętać, że istnieją gatunki trujące, których powinniśmy unikać, szczególnie gdy w domu przebywają dzieci i zwierzęta. Wpływ roślin na nasze samopoczucie jest niepodważalny. Dzięki temu wpisowi dowiesz się, co warto postawić na parapecie. Zarówno jako element dekoracyjny, jak i prozdrowotny.
Spis treści
Jak rośliny wpływają na nasze zdrowie?
Szereg badań naukowych dowodzi, że przebywanie w pomieszczeniach, w których są rośliny zielone ma dobroczynny wpływ zarówno na nasze ciało jak i umysł. Codzienna pielęgnacja kwiatów może stanowić źródło relaksu, poprawy nastroju i koncentracji, redukcji bólu głowy i niewielkiej, ale jakże istotnej dawki ruchu. Badania dowodzą, że osoby przebywające w biurach i klasach, w których znajdują się rośliny, rzadziej skarżą się na bóle głowy, choroby gardła, łatwiej im się skoncentrować i deklarują lepsze samopoczucie. Kolor zielony stanowi naturalne ukojenie dla nerwów i zmęczonych oczu.
Ponadto niektóre gatunki mają właściwości lecznicze. Przykładowo geranium to naturalny środek przeciwbakteryjny i przeciwwirusowy, a aloes łagodzi dolegliwości skórne i poparzenia słoneczne. Jeżeli lubimy aromaterapię, możemy zakupić kwiaty o różnorodnych aromatach. Warto również hodować na swoim parapecie zioła, a nawet warzywa. Świeży dodatek wpłynie na jakość i aromat przygotowywanych potraw i dostarczy organizmowi cennych witamin a także makro- i mikroelementów.
Rośliny oczyszczające powietrze
Niektóre gatunki roślin posiadają właściwości fitoremediacji, czyli potrafią jednocześnie oczyszczać zarówno glebę, w której rosną np. z metali ciężkich, jak i otaczające powietrze z zanieczyszczeń gazowych i pyłów. Fitoremediacja jest wykorzystywana jako biologiczna metoda oczyszczania środowiska np.: terenów przy autostradach, na hałdach pokopalnianych, ale można ją wykorzystać również w warunkach domowych, ponieważ żaden dostępny w sklepie oczyszczacz powietrza nie ma tylu funkcji.
W naszych domach znajduje się mnóstwo zanieczyszczeń. Część z nich pochodzi ze środowiska zewnętrznego, część to produkty uboczne spalania i oddychania, ale większość najbardziej szkodliwych substancji pochodzi z materiałów budowlanych, klejów, tapet, farb, dywanów, mebli itp. Dodatkowo należy wymienić dym papierosowy, bakterie, grzyby, kurz i promieniowanie elektromagnetyczne. Jak widzisz, jest z czym walczyć!
Zainwestuj w zieloną wątrobę
Warto więc zainwestować w tzw. zieloną wątrobę (z ang. green liver), która pomoże nam walczyć ze szkodliwymi składnikami powietrza. Dodatkowo rośliny w procesie fotosyntezy wytwarzają tlen i pobierają dwutlenek węgla. Należy jednak pamiętać, że do tego procesu potrzebne jest światło słoneczne. W nocy rośliny tylko oddychają, więc tak jak my generują dwutlenek węgla. Z tego powodu nie zaleca się ustawiania zbyt dużej ilości kwiatów w sypialniach. Z małymi wyjątkami, ale o nich później.
Rośliny, które najlepiej oczyszczają powietrze
Do najbardziej skutecznych zielonych filtrów powietrza możemy zaliczyć:
- Skrzydłokwiat – z ładnymi, ozdobnymi białymi kwiatami,
- Daktylowiec niski – jeżeli ktoś lubi palmy to jest to roślina dla niego,
- Nefrolepis wyniosły (zwany również wysokim) – bardzo ładna paproć,
- Nephrolepis obliterata – piękna pochodząca z Australii paproć,
- Zielistkę Sternberga (Czubiasta) – cechują ją ozdobne biało-zielone liście,
- Aglaonemę – piękna i łatwa w uprawie,
- Figowiec Benjamina – śliczne drzewko o ozdobnych, lśniących liściach,
- Epipremnum złociste – chyba najpopularniejsza domowa roślina pnąca,
- Anturium Andrego – z charakterystycznymi, czerwonymi kwiatami,
- Liriopę szafirkowatą – azjatycka roślina przypominająca trawę z fioletowymi kwiatami,
- Rapis wyniosły (Palma bambusowa) – stosunkowo niewielka, krzaczasta palma,
- Gerberę Jamesona – każdy z nas kojarzy gerbery jako kwiaty cięte,
- Dracenę wonną (Smokowiec) – elegancka roślina o ozdobnych liściach,
- Bluszcz pospolity – wyjątkowo atrakcyjne pnącze,
- Sansewierię gwinejską (Wężownica) – charakterystyczna roślina o mięsistych, wzorzystych liściach,
- Dracenę odwróconą – efektowne, proste w uprawie drzewko,
- Chryzantemę wielkokwiatową – charakteryzuje się pięknymi kwiatami i najczęściej kojarzy się z jesienią.
Oczywiście nie jest to lista zamknięta, a wymienione rośliny są jednymi z najczęściej spotykanych w naszych domach. Warto wspomnieć, że kaktusy kolumnowe doskonale radzą sobie z negatywną jonizacją powietrza. Kilka odmian kaktusów (np. Bożego Narodzenia), popularne Storczyki, Aloes i Sanseweria, w odróżnieniu od innych roślin, mają zdolność pochłaniania dwutlenku węgla i wytwarzania tlenu w nocy. Dlatego te odmiany możemy bez obaw umieszczać w sypialni.
Rośliny stanowią też naturalny klimatyzator i nawilżacz. Nawilżanie odbywa się poprzez uwalnianie części wody w procesie transpiracji, czyli parowania. Najefektywniej w tym zakresie sprawdzą się palmy i paprocie. Suche powietrze wpływa negatywnie na skórę i układ oddechowy, warto więc poprawić nieco mikroklimat naszego mieszkania.
W przypadku gdy mamy małe dzieci, koty lub psy należy uważać przy zakupie roślin. Wśród wymienionej listy najbardziej niebezpieczne są Skrzydłokwiaty, Anturium, Draceny i Bluszcz pospolity. Oprócz tego do roślin trujących zaliczamy popularną Poinsencję (Gwiazdę Betlejemską), Monsterę, Krotona, Diffenbachię i Cyklamen. Również Aloes może być groźny dla czworonoga. Nie kupuj roślin pod wpływem emocji, kierując się tylko ich wyglądem i ceną. Warto najpierw zapoznać się z właściwościami poszczególnych gatunków i warunkami uprawy.

Aromaterapia w doniczce
Węch jest teoretycznie najmniej ważnym zmysłem u człowieka. Teoretycznie…, bo osoby które na stałe lub czasowo straciły zmysł powonienia wiedzą o ile uboższe może być życie bez zapachów. Szereg aromatów działa motywująco, dodaje energii lub wręcz odwrotnie wycisza i relaksuje. Tym samym aromaterapia stosowana jest jako uzupełnienie konwencjonalnych terapii i potrafi złagodzić szereg dolegliwości. Najczęściej stosowanymi zapachami są te pochodzenia roślinnego, głównie w formie olejków eterycznych. W przyrodzie najbardziej intensywny aromat wydzielają kwiaty, ale substancje odpowiedzialne za jego powstanie znajdują się również w pozostałych częściach roślin. Dlatego warto pomyśleć o domowej aromaterapii w doniczce w postaci np.:
- pelargonii – zapach działa antyseptycznie, przeciwdziała depresji i wahaniom nastroju,
- jaśminu lekarskiego – relaksuje i neutralizuje stres,
- gardenii – jej zapach działa antydepresyjnie,
- drzewek cytrusowych – pachną praktycznie całe rośliny. Ich zapach dodaje energii i poprawia koncentrację. Cytrusy można wyhodować samemu z pestek. Jeżeli je dodatkowo właściwie zaszczepimy możemy doczekać się nawet owoców.
Innym ciekawym drzewkiem, które może nie pachnie, ale jest bardzo dekoracyjnie i możemy go również sami wyhodować, jest awokado. Wystarczy tak naprawdę pusta butelka, woda i oczywiście pestka, którą zwykle wyrzucamy. Butelkę przecinamy na pół. Do dolnej części wlewamy wodę, tak jak do wazonu. Górną część butelki umieszczamy szyjką do dołu w naszym „wazonie”, tak żeby również pojawiło się w niej trochę wody. Wsadzamy pestkę, dolewamy i wymieniamy na bieżąco wodę i czekamy nawet 2 miesiące, aż wypuści korzenie. Gdy już system korzeniowy jest rozwinięty, a pestka wypuści łodygę, możemy roślinę zasadzić w donicy z ziemią. Domowe sadzenie i pielęgnacja różnych roślin może stanowić wartościową zabawę i naukę dla dzieci
Zioła i warzywa uprawa na parapecie
Na domowym parapecie z powodzeniem możemy hodować szereg ziół i warzyw.
Wśród gatunków jednorocznych na uwagę zasługują m.in.:
- bazylia,
- majeranek,
- cząber,
- kolendra
- i rzeżucha.
Rośliny dwuletnie to głównie:
- pietruszka,
- kozłek lekarski
- i kminek lekarski.
Z kolei wieloletnimi gatunkami są np.:
- mięta,
- oregano,
- melisa lekarska,
- szałwia lekarska,
- rozmaryn lekarski,
- tymianek pospolity,
- drzewko laurowe
- i szczypiorek.

Dużym powodzeniem cieszą się również miniaturowe gatunki pomidorów, papryczek, malin, borówek, a nawet mini marchewki. Z powodzeniem możemy hodować sałatę, rzodkiewkę, seler naciowy czy por. Ogranicza nas tylko miejsce i nasza wyobraźnia. Często można kupić gotowe rozsady, ale z powodzeniem można również rozpocząć od nasion.
Ważne jest odpowiednie nasłonecznienie np. zioła lubią wystawę południową lub zachodnią. Pamiętajmy również o odpowiednim nawodnieniu i nawożeniu naszych upraw. Jeżeli chodzi o ziemię to możemy kupić gotową mieszankę przeznaczoną do ziół i warzyw, lub przygotować ją samemu, pamiętając o keramzycie i dodatku kompostu.
Poszczególne gatunki roślin powinny mieć osobne donice. Zwykle doniczkowe zioła i warzywa uprawiamy na balkonie lub w kuchni. Warto zainwestować w wytrzymałe doniczki, ale oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby dobrze komponowały się z wystrojem naszej kuchni. Własne świeże warzywa i zioła mogą stanowić wartościowy dodatek do ulubionych potraw, a jednocześnie stanowić piękną dekorację.
Doniczkowa apteczka
Wśród domowych roślin doniczkowych możemy znaleźć gatunki o właściwościach leczniczych. Najczęściej mają właściwości grzybo- i bakteriobójcze.
Aloes w doniczce
Warto wymienić w tym miejscu, wspomniany już wcześniej aloes zwyczajny, ale również jego „kuzyna”, czyli aloes drzewiasty. Ten pierwszy tworzy rozety do 60 cm wysokości, natomiast drugi gatunek ma pokrój drzewa, dorastającego nawet do 3 metrów, z rozetami na końcach pędów. Lubią ciepłe i słoneczne stanowiska i umiarkowaną ilość wody. Miąższ aloesu jest bogaty w witaminy i ma właściwości przeciwzapalne. Okłady z aloesu przyspieszają gojenie ran, oparzeń i łagodzą dolegliwości po ukąszeniach owadów. Sok z aloesu ma właściwości przeciwtrądzikowe i nawilżające.
Wyciąg z aloesu można również pić. Pomaga na infekcje bakteryjne przewodu pokarmowego, wspomaga leczenie wrzodów żołądka, działa przeczyszczająco i zwiększa odporność. Dla koneserów mogę polecić wino z aloesu, oczywiście spożywane w minimalnych ilościach (łyżka stołowa dziennie). Jest to naturalny sposób na zwiększenie odporności szczególnie w stanach osłabienia organizmu. Pamiętajmy, że aloes jest toksyczny dla czworonogów.
Czytaj więcej: Aloes właściwości i zastosowanie. Do czego wykorzystać aloes z parapetu?
Żyworódka i jej właściwości
Kolejną leczniczą rośliną jest żyworódka. Podobnie jak aloes żyworódki należą do sukulentów. Dorastają do ok 1 metr wysokości i charakteryzują się grubymi, soczystymi liśćmi ułożonymi naprzeciwlegle. Preferują jasne stanowiska i umiarkowaną ilość wody. Najwięcej właściwości leczniczych ma żyworódka pierzasta. Zawiera dużo witamin oraz mikro- i makroelementów, dzięki czemu preparaty z tej rośliny mają działanie regenerujące. Wykazuje właściwości przeciwzapalne, antybakteryjne i antygrzybiczne.
Rozgniecione liście stanowią idealny okład w przypadku kataru, bólu głowy i zatok, stłuczeń, kurzajek a nawet zapalenia spojówek. Wykorzystuje się je również w chorobach układu pokarmowego, bólach gardła i chorobach dziąseł.
Pelargonia czyli geranium
Z kolei Pelargonia Pachnąca, znana również jako Geranium ma ładne jasnozielone, płatkowate i owłosione liście. Roztarte mają zapach przywodzący na myśl różę, cytrynę i miętę. Roślinę tę stosuje się w łagodzeniu objawów zapalenia ucha i bólu głowy. Działa uspokajająco i odstrasza komary. Wywary pomagają w chorobach układu pokarmowego i infekcjach gardła. Warto dodać również listek do domowych inhalacji. Pelargonię Pachnącą możemy zastosować w postaci dodatków do kąpieli, jako remedium na zapalenia skóry, cerę trądzikową i egzemę.
Stewia zamiast cukru
W przypadku diety, w której musimy ograniczyć ilość cukru, można zacząć uprawiać na domowym parapecie Stewię – naturalny słodzik.
Podsumowanie
Wpływ roślin na nasze samopoczucie jest wręcz nieoceniony. Warto mieć w swoim domu choćby kilka sztuk jak element dekoracyjny ale również prozdrowotny. Funkcje oczyszczania i nawilżania powietrza, aromaterapii, a może właściwości lecznicze? Rośliny potrafią zaskakiwać nas swoimi walorami. Pamiętajmy jednak, żeby wybierać mądrze i dobrze przygotować się przed wizytą w sklepie ogrodniczym.