O dobroczynnym wpływie na nasze zdrowie i urodę substancji pochodzenia roślinnego, nie trzeba nikogo przekonywać. Od kilku lat, ze względu na swoje właściwości, na świeczniku są substancje olejowe. Na rynku istnieje bardzo wiele preparatów zawierających w składzie olejki i oleje, jest nawet cała grupa kosmetyków zwana „olejkami”. W gąszczu sklepowych produktów można się zgubić, dlatego przed Wami krótki poradnik, w którym wyjaśniam czym są oleje, a czym olejki i jak zrobić własną oliwkę.

Oleje roślinne

Są to mieszaniny trójglicerydów, kwasów tłuszczowych i innych związków rozpuszczalnych w lipidach, które uzyskujemy z materiału roślinnego. Oleje roślinne otrzymujemy najczęściej z nasion, ale też owoców czy kiełków, poprzez tłoczenie lub ekstrakcję. Najwięcej korzyści dla zdrowia mają oleje tłoczone na zimno, ponieważ w trakcie obróbki cieplnej wiele substancji aktywnych ulega rozkładowi. Czasami możemy spotkać się z olejami poddanymi procesom rafinacji (oczyszczania), dzięki czemu zwiększa się trwałość oraz stabilność oleju- nie jełczeje mimo długiego przechowywania i jest odporny na wysokie temperatury. Jednak wskutek tych procesów olej pozbawiony jest zapachu, smaku i wartości odżywczych.
Oleje roślinne stosujemy przede wszystkim w kuchni, ale też kosmetyce, medycynie i coraz częściej w przemyśle. Jako kosmetyki możemy je stosować na skórę twarzy i ciała, a także na włosy. Osobno lub jako dodatek do gotowego preparatu. Możemy dodać kilka kropel do kąpieli, użyć oleju jako samodzielnego preparatu do demakijażu lub do masażu.

Przykłady olejów, ich właściwości i zastosowanie:

Olej kokosowy

W odróżnieniu od większości tłuszczów roślinnych, olej kokosowy ma stałą konsystencję, ze względu na dużą zawartość nasyconych kwasów tłuszczowych, głównie kwasu laurynowego o działaniu przeciwdrobnoustrojowym. Olej działa regenerująco, wspomaga barierę hydrolipidową i zapobiega nadmiernej utracie wody. Przyspiesza gojenie ran i ma właściwości przeciwzapalne, sprawdzi się w skórze trądzikowej i atopowej. Jest bardzo dobrze tolerowany, może być stosowany u dzieci.

Olej ze słodkich migdałów

Olej ze słodkich migdałów zawiera w składzie niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT), witaminy A, E i z grupy B. Szybko się wchłania i nie pozostawia efektu tłustej skóry. Zwiększa elastyczność skóry, działa wygładzająco i regenerująco. Chroni przed szkodliwym wpływem czynników środowiskowych. Polecany do pielęgnacji skóry dziecka, doskonały do pierwszych kąpieli noworodka. Z powodzeniem może być stosowany w zwalczaniu egzemy i rozstępów.

Olej z awokado

Olej z awokado jest źródłem NNKT, skwalanu, wielu witamin (A, E, K, D) i substancji mineralnych. Odżywia naskórek, odbudowuje barierę lipidową, opóźnia procesy starzenia się skóry. Dzięki obecności skwalanu ma działanie przeciwzapalne i łagodzące. Przeznaczony do pielęgnacji skóry suchej i dojrzałej.

Olej z pestek malin

Głównymi składnikami oleju z pestek malin są kwasy tłuszczowe przede wszystkim kwas linolowy i alfa-linolowy (ALA), jednak olej ten zawiera również duże ilości tokoferolu i karotenoidów, które mają silne właściwości antyoksydacyjne. Olej z pestek malin uznawany jest za naturalny filtr przeciwsłoneczny, choć brakuje  dowodów, że może być stosowany samodzielnie jako ochrona przed szkodliwym promieniowaniem. Doskonale natłuszcza skórę i ogranicza utratę wody, zwiększa elastyczność, a dzięki substancjom przeciwutleniającym ma efekt odmładzający. Zalecany jest w pielęgnacji skóry ze stanami zapalnymi i podrażnieniami, a także skóry dojrzałej.

Olej z wiesiołka

Dobroczynne właściwości oleju wynikają z obecności w składzie NNKT, głównie kwasu gamma-linolenowego (GLA), minerałów: cynku, selenu, magnezu, fitosteroli i witaminy E. Wpływa korzystnie na nawilżenie skóry, działa przeciwzapalnie, a także przeciwświądowo. Pomaga skórze w  procesach regeneracji, poprawia jej elastyczność i łagodzi zaczerwienienia. Z powodzeniem może być stosowany przy AZS (atopowym zapaleniu skóry) i łuszczycy. 

Olej konopny

To olej uzyskiwany z nasion konopi siewnych. W jego skład wchodzą NNKT, głównie kwas linolowy i ALA, tokoferole, fitosterole, karotenoidy oraz minerały (wapń, magnez, mangan, miedź) i witaminy. Wykazuje działanie natłuszczające, przeciwzapalne i przeciwdrobnoustrojowe, przyczynia się do redukcji świądu i nadmiernej suchości skóry. Wpływa na prawidłową pracę gruczołów i pobudza proces usuwania martwego naskórka, co czyni go idealnym olejem dla skóry skłonnej do przetłuszczania. Olej konopny dobrze sprawdza się w przypadku skóry z problemami, będzie skuteczny przy AZS, łuszczycy i trądziku.

Olej arganowy

Olej ten bogaty jest w nienasycone kwasy tłuszczowe, polifenole oraz butyrospermol o działaniu fotoprotekcyjnym. Ma właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne i przeciwalergiczne. Szybko się wchłania. Długotrwale odżywia skórę, daje efekt nawilżenia, poprawia jędrność i elastyczność. Doskonały do pielęgnacji skóry suchej i starzejącej się.

Olej marchwiowy

Olej marchwiowy uzyskuje się poprzez długotrwałą macerację korzenia marchwi zwyczajnej. Ceniony jest za wysoką zawartość  karotenoidów oraz polifenoli, witamin i minerałów. Olejowy ekstrakt z marchwi działa przeciwzapalnie, odżywczo, przyspiesza gojenie drobnych ran, a także chroni skórę przed szkodliwym wpływem promieniowania UV. Obecność beta-karotenu wpływa na poprawę kolorytu skóry, dlatego może być stosowany jako naturalny samoopalacz. Polecany w pielęgnacji skóry suchej, podrażnionej oraz dojrzałej.

Olej jojoba

W składzie oleju jojoba znajdują się nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy E i F, fitosterole oraz skwalan. Posiada właściwości odżywcze, wygładzające, zapobiega utracie wody przez skórę. Jest ogólnie dobrze tolerowany, nie powoduje alergii. Doskonały do pielęgnacji delikatnej skóry wokół oczu i ust. Można go stosować w ciąży, zapobiega powstawaniu rozstępów. Polecany do skóry wrażliwej, skłonnej do podrażnień, przetłuszczającej się.

Olejki eteryczne

W języku potocznym słowo „olejek” używane jest jako określenie kosmetyków, które składają się ze związków rozpuszczalnych w tłuszczach (lipofilowych). Stąd na drogeryjnych półkach spotkać możemy „olejki do ciała”, które mają tłustą i bogatą konsystencję. W medycynie i kosmetologii nazwa olejki zarezerwowana jest dla olejków eterycznych. Olejki eteryczne są grupą lotnych substancji pozyskiwanych z wielu surowców roślinnych np.: kwiaty, liście, nasiona, kora, żywice oraz skórki owoców, poprzez destylację z parą wodną. Olejki w temperaturze pokojowej to oleiste ciecze, są nierozpuszczalne w wodzie i posiadają intensywny zapach. Pod względem chemicznym są mieszaninami różnych związków chemicznych m.in.: terpenów, aldehydów, ketonów, estrów czy kwasów organicznych.
Od bardzo dawna olejki eteryczne cenione są za swój zapach, a w medycynie za właściwości lecznicze. Możemy stosować je pod postacią aromaterapii, w wyciągach ziołowych lub na skórę. Jednak przed zastosowaniem olejku na skórę należy ją zabezpieczyć  lub dodać 2-3 krople olejku eterycznego do oleju roślinnego. Olejki działają silnie drażniąco, dlatego nigdy nie nakładamy ich bezpośrednio na skórę.

Przykłady olejków, ich właściwości i zastosowanie.

Olejek eukaliptusowy

Główny składnik olejku to cyneol. Olejek ma właściwości rozgrzewające– stosowany przy masażu uśmierza bóle mięśni i bóle reumatyczne. Działa rozkurczająco na oskrzela, upłynnia zalegającą wydzielinę, dzięki czemu pod postacią inhalacji ma zastosowanie w terapii infekcji dróg oddechowych. Odkaża i odświeża powietrze, świetnie sprawdzi się w aromatyzowaniu pomieszczeń.

Olejek goździkowy

Głównym związkiem aktywnym jest eugenol, który ma silne działanie bakteriobójcze i znieczulające, przez co znalazł zastosowanie w stomatologii. Charakterystyczny zapach sprawia, że olejek goździkowy może być stosowany jako naturalny repelent, czyli środek odstraszający owady. Stosowany w aromaterapii poprawia nastrój i działa pobudzająco.

Olejek lawendowy

Olejek ten ma żółtą barwę i charakterystyczny ziołowo-kwiatowy zapach. Łagodzi stany zapalne skóry i zmniejsza ból spowodowany ukąszeniami owadów. W związku z jego działaniem antyseptycznym i przyspieszającym gojenie się ran może być stosowany przy trądziku, łupieżu i grzybicy. Działając ogólnoustrojowo zmniejsza ciśnienie krwi, poprawia nastrój i ułatwia zasypianie. Może być stosowany u dzieci już od 3. roku życia.

Olejek paczulowy

To olejek o intensywnej żółtej barwie. Ma ostry, słodki, drzewno-ziemisty zapach. Głównymi składnikami są paczulol i bulnezen.  Olejek ten ma działanie przeciwzapalne, odkażające, przyspiesza gojenie drobnych ran. Ponadto przeciwdziała zatrzymywaniu wody w organizmie, więc świetnie sprawdzi się jako dodatek do oliwki antycellulitowej. Olejek ma zdolność do utrwalania kompozycji zapachowych oraz maskowania nieprzyjemnych zapachów.

Olejek geraniowy

Olejek geraniowy swój słodki miętowo-różany zapach zawdzięcza obecności przede wszystkim geraniolu i cytronellolu, Posiada właściwości przeciwdrobnoustrojowe, reguluje gospodarkę hormonalną i zapobiega zatrzymaniu płynów w organizmie. Działa uspokajająco, dodaje energii, łagodzi bóle głowy. Może być stosowany w preparatach na opryszczkę, trądzik, cellulit.

Olejek z drzewa herbacianego

Olejek ten ma świeży, korzenno-ziemny zapach. Jego składniki m.in.: alfa-pinen, terpineol mają bardzo silne działanie antyseptyczne. Jego skuteczność działania na drobnoustroje patogenne dla człowieka została potwierdzona wieloma badaniami klinicznymi. Ma charakter lipofilowy, dzięki czemu dobrze przenika w głąb skóry. Olejek ten jest doskonały przy trądziku, opryszczce oraz wspomagająco w leczeniu zmian grzybiczych. Nie zaleca się stosowania olejku z drzewa herbacianego u dzieci poniżej 6. roku życia.

Olejek rozmarynowy

Olejek rozmarynowy ma mocny i orzeźwiający ziołowy zapach. Głównymi składnikami olejku są alfa-pinen i borneol. Działa pobudzająco na układ nerwowy, stąd można go stosować przy obniżonym nastroju, zmęczeniu psychicznym i zaburzeniach koncentracji. Przy pielęgnacji skóry i włosów  korzysta się z jego właściwości antybakteryjnych i przeciwgrzybiczych. Sprawdzi się wspomagająco w leczeniu egzemy, trądziku czy łysienia.

Olejek cytrynowy

Za działanie i zapach olejku odpowiadają przede wszystkim cytral i limonen. Wykazuje działanie tonizujące: uspokaja w sytuacjach stresowych i dodaje energii przy zmęczeniu fizycznym i nieprzespanej nocy. Olejek cytrynowy ma też zdolność obniżania ciśnienia krwi. Jak wszystkie olejki cytrusowe jest światłoczuły i nie należy go stosować podczas wystawiana skóry na działanie promieni UV.

Olejek miętowy

Olejek miętowy ma silny, pobudzający zapach, za który odpowiada mentol. Mentol działa na receptory zimna w skórze, dzięki czemu wywołuje uczucie chłodu. Olejek posiada właściwości przeciwzapalne, przeciwbólowe, antyseptyczne i odświeżające. Poprawia samopoczucie, łagodzi bóle głowy, w tym migrenowe. Tradycyjnie stosowany jest w infekcjach dróg oddechowych i zaburzeniach gastrycznych.

Oliwki

Oliwki to preparaty, składające się z substancji lipidowych, nie zawierające wody. Tak więc wszystkie sklepowe „olejki”, czyli mieszanina składników rozpuszczalnych w tłuszczach, powinny nazywać się „oliwkami”. Jednak oliwka kojarzy nam się głównie z preparatami dla niemowląt i w takim kontekście używamy potocznie tego określenia. Dzisiaj chcę pokazać, że oliwka może być fantastycznym, wielofunkcyjnym kosmetykiem dla dorosłych. I to bardzo łatwym do zrobienia samodzielnie.

Oliwki polecane są do pielęgnacji skóry suchej i zniszczonej, jednak dzięki odpowiednim komponentom mogą służyć każdej skórze, nawet tej z problemami takimi jak: trądzik, cellulit, blizny. Ich główne składniki to oleje i olejki, o których pisałam powyżej, dzięki czemu oliwki posiadają wszystkie ich niesamowite właściwości: delikatnie natłuszczają i wygładzają skórę, działają regenerująco, przywracają skórze miękkość i elastyczność. Oliwki możemy wykorzystać do pielęgnacji ciała i twarzy, ale również na przesuszone końcówki włosów i osłabione paznokcie.

Co wchodzi w skład oliwki?

Oleje roślinne, olejki eteryczne, witaminy rozpuszczalne w tłuszczach oraz inne składniki np.: skwalan, koenzym Q, olejowe ekstrakty roślinne.

• Olej roślinny to bazowy składnik oliwki, możesz użyć jednego lub kilku olejów. Wybierz taki, który najlepiej odpowiada na potrzeby Twojej skóry.
• Olejki eteryczne nadadzą oliwce piękny zapach, ale również dodadzą efekt leczniczy. Tutaj również należy starannie dobrać olejek lub olejki tak, by osiągnąć zadowalający efekt.
• Witaminy pełnią funkcję przede wszystkim antyoksydacyjną, ponieważ naturalne oleje są podatne na proces jełczenia. Takie działanie wykazuje witamina E. Do oliwki możesz też dodać witaminę A, która sprawdzi się przy skórze trądzikowej i dojrzałej.
• Skwalan jest jednym ze składników warstwy lipidowej skóry, jako kosmetyk zapobiega utracie wody, chroni i odżywia skórę, nie zatyka porów. Idealny do każdego rodzaju skóry.
• Koenzym Q to enzym, o właściwościach redukująco-utleniających, biorący udział w najważniejszych przemianach metabolicznych naszego organizmu. Odgrywa ogromną rolę w funkcjonowaniu skóry, polegającą przede wszystkim na redukcji wolnych rodników i przyspieszaniu odnowy komórkowej.

Przepisy na domowe oliwki

Domowa oliwka dla dzieci

• 4 łyżki oleju ze słodkich migdałów
• 1 łyżka oleju z wiesiołka lub jojoba
• 1 łyżka olejowego maceratu z nagietka
• 6 kropli witaminy E
• opcjonalnie, dla starszych dzieci: 5 kropli olejku eterycznego np.: lawendowego

Oliwka do paznokci i skórek

• 2 łyżki oleju z awokado
• 2 łyżki oleju kokosowego (trzeba go wcześniej rozpuścić w kąpieli wodnej)
• 2 łyżki oleju migdałowego
• 4 krople witaminy E
• 10-15 kropli olejku eterycznego np: grejpfrutowy

Oliwka dla cery trądzikowej

• 2 łyżki oleju jojoba
• 1 łyżka oleju konopnego
• 1 łyżka skwalanu
• 5 kropli witaminy E
• 15 kropli olejku z drzewa herbacianego

Oliwka antycellulitowa

• 2 łyżki oleju marchwiowego
• 3 krople olejku paczulowego
• 3 krople olejku geraniowego
• 4 krople olejku lawendowego

Jak przygotować taką oliwkę?

Jest to niezwykle proste:

Do ciemnej buteleczki wlewamy olej lub oleje bazowe i dodajemy witaminę E (możemy użyć kapsułki witaminowej lub witaminy w płynie z apteki).
Delikatnie mieszamy. Następnie odmierzamy olejek eteryczny. Wstrząsamy i gotowe.

Powyżej przedstawiłam tylko kilka przepisów na domowe oliwki, tak naprawdę możemy sami decydować o składzie naszego kosmetyku. Możemy wybrać dowolny olej bazowy, dodać do niego odpowiednie składniki czynne i kilka kropel olejku eterycznego. Możliwości jest naprawdę wiele.

Choć nie jest to preparat, w którym łatwo rozwijają się bakterie czy grzyby, warto zadbać o czystość podczas przygotowywania mieszaniny, najlepiej jest wysterylizować wszystkie naczynia, których będziemy używać. Gotową oliwkę powinno się przechowywać w miejscu chłodnym, bez dostępu światła.