Szorstkie cyfry to jedna z pierwszych pomocy, jakie wykonałam sama. Nie dla Ignasia, ale dla jego czteroletniej kuzynki, z którą mamy bliski kontakt. Jej mama zrobiła już wcześniej szorstki alfabet, więc moje cyferki były jak znalazł 🙂 Teraz wróciły do nas i pierwsze trzy cyfry ustawiłam na półce. W najbliższych dniach będę sprawdzać, czy młody jest już jakoś nimi zainteresowany. Od kilku tygodni zaczął liczyć sobie do pięciu, uwielbia mówić, że czegoś jest jeden albo dwa, więc… zobaczymy!

Szorstkie cyfry

Jak sama nazwa wskazuje, szorstkie cyfry mają dwie powierzchnie – gładką tabliczkę i szorstki kształt cyfry. Tabliczki są umownie zielone, a cyfry w piaskowym kolorze, czasem białe czy żółte. Na każdej jest tylko jedna cyfra od 0 do 9. Czcionka jest pisana. Oryginalną pomoc możecie znaleźć np.: w Kabum. Koszt to 70-90zł razem z pudełkiem do eksponowania. Mnie wydawało się to trochę dużo, zwłaszcza, że jest to pomoc, którą naprawdę da się wykonać samodzielnie.

Dlaczego warto

Bo w końcu można dziecku pokazać obrazek z cyferką i przeczytać, kiedyś się nauczy. Ale… wodząc palcami po szorstkiej cyfrze możemy w razie „wyjechania” poza linię poczuć różnicę – nagle nasz palec będzie wodził po gładkim. Dzięki fakturze możemy łatwiej „poczuć” kształt symbolu. To jest przyjemne i widać sens w wodzeniu palcem, gdy powierzchnie się różnią. Małe dziecko ma niezwykłą pamięć mięśniową – szorstkie cyfry wykorzystują ten mechanizm.

Ta pomoc przyda się do nauki nazw symboli (do kojarzenia nazwy z konkretną ilością służą belki numeryczne), a potem jako wzór do pisania – w piasku, kaszy, czy kredą na tablicy. Można je też łączyć z innymi ćwiczeniami, ale wtedy najczęściej można już korzystać z mniejszych tabliczek ze zwyczajnie napisaną/nadrukowaną cyfrą. Szorstkie cyfry są odpowiednie dla dziecka w wieku 2,5-4 lata, ale możesz je zaproponować wtedy, kiedy dziecko jest na to gotowe. Skąd będziesz wiedzieć? Sprawdź, czy jest zainteresowane.

Ja po prostu je zrobiłam i sprawdzę, kiedy mały zaskoczy! Zachęcam Cię do tego samego!

Jak je wykonać

Można je oczywiście kupić, ale pomoce Montessori są dość drogie i chyba zdecydowanej większości osób nie stać na kupowanie każdej z nich. Ta pomoc jest płaska, więc też całkiem prosta w wykonaniu. Pytanie, ile czasu chcesz poświęcić na przygotowanie.

Darmowy szablon do wykonania szybkiej i prostej wersji szorstkich cyfr (i alfabetu) znajdziesz TUTAJ 🙂

Tu kilka tutoriali, które ułatwią Ci zadanie:

• Domowe Montessori – gruba tektura oklejona zielonym kartonem + cyfry z papieru ściernego
• Nasza szkoła domowa – super wykorzystanie tego, co było w domu, czyli resztki boazerii dociętej na kawałki + cyfry z papieru ściernego + dodatkowo dziurki na wkładanie odpowiedniej ilości kołków
• The Rainbow Playhouse – cyfry 3D oklejone piaskiem – czasami w Empiku są dostępne 3D litery i cyfry, można też takie znaleźć w sklepach z materiałami plastycznymi/do decoupage’u
• Moje Montessori – najszybszy sposób – na tym blogu znajdziesz gotowy PDF do pobrania i druku. Trzeba go tylko zalaminować i pinezką nadziurkować kształt cyfr. Ta wersja jest mało trwała, ale z pewnością starczy na jedno dziecko, a w razie czego… można dodrukować 🙂
• Moja metoda – docięte formatki z płyty MDF pomalowanej na zielono + cyfry z papieru ściernego – na pewno jest to trwałe rozwiązanie. Wzór cyferek to czcionka Elementarz powiększona do sensownych rozmiarów.

Jak pracować z szorstkimi cyframi

To jest prezentacja dla najmłodszych (2,5-3 lata).

• zaproś dziecko do pracy 🙂 „Ignaś, chciałabym pokazać Ci dzisiaj, jak pracujemy z cyframi. Masz ochotę?” – z pozytywnym nastawieniem i uśmiechem na twarzy 😉
• idźcie razem umyć ręce – o, a to jest ciekawe! Kiedy pracujemy z szorstkim materiałem, to potrzebujemy uwrażliwić na dotyk opuszki naszych palców. Temu właśnie ma służyć umycie dłoni ciepłą wodą. Wytłumacz to dziecku, to jest bardzo ciekawe!
• Przeprowadź lekcję trójstopniową – możesz ją podzielić na trzy różne dni, żeby dziecko zdążyło wszystko utrwalić (obserwuj):
  • NAZWANIE/ASOCJACJA – wybierz trzy tabliczki (mogą być 1, 2 i 3, albo inne, ale 0 zostaw na koniec) i wyciągnij je z pudełka na blat stołu. Odłóż je na bok lub odwróć spodem do góry, by nie rozpraszały uwagi dziecka.Weź jedną, połóż przed Wami i obwiedź palcami jej obrys. Zrób to palcem wskazującym i środkowym trzymanymi razem. Zachowaj prawidłowy kierunek pisania. Podaj nazwę cyfry, np.: „jeden”. Poproś dziecko o powtórzenie ruchu.Powtórz z pozostałymi dwiema cyframi.

Na zdjęciach pudełko postawiłam pudełko blisko, żeby było je widać. Normalnie niech stoi przy krawędzi stołu, żeby nie rozpraszało uwagi dziecka.

• ĆWICZENIE/IDENTYFIKACJA – przejdź do tej fazy, kiedy dziecko jest zainteresowane i widać, że będzie w stanie przejść dalej. Najpierw powtórz wszystkie kroki z poprzedniego dnia.Wyłóż na stół trzy tabliczki, z którymi pracowaliście naraz. Poproś dziecko o wybranie jednej cyfry i obwiedzenie jej palcami: „obwiedź palcami dwa. A teraz obwiedź palcami trzy”.Ćwiczcie aż zobaczysz, że dziecko bez problemów wskazuje poprawną cyfrę. Jeśli dojdzie do pomyłki, nie wytykaj błędu, tylko ponownie podaj nazwę, jak pierwszego dnia.

• WERBALIZACJA/PRZYWOŁANIE Z PAMIĘCI – na tym etapie dziecko ma nazwać cyfrę. Połóż przed dzieckiem jedną z trzech tabliczek. Poproś i zapytaj: „obwiedź cyfrę palcami. Co to za cyfra?”Jeśli dziecko się pomyli, to po prostu podaj prawidłową nazwę i zakończ lekcję. Nikt nie lubi, jak mu się wytyka błędy. Dla Ciebie pomyłka dziecka to znak, że możecie poświęcić nieco więcej czasu na drugi etap.

To jest prezentacja z pisania cyfr dla dzieci, które już znają nazwy poszczególnych cyfr (3-3,5 roku).

• Przygotuj tacę z piaskiem/kaszą manną/innym drobnym, sypkim i przyjemnym w dotyku materiałem. Do tego oczywiście szorstkie cyfry w pudełku.
• Zaproś dziecko do pracy 🙂 „Ignaś, chciałabym Ci dzisiaj pokazać, jak możemy zapisać cyfry w kaszy”. Pokaż dziecku, gdzie leży materiał i przenieście go na stolik.
• Obwiedź cyfrę palcami dwukrotnie, a potem odwzoruj ją w kaszy. Pokaż dziecku, jak „usunąć” rysunek, potrząsając tacą.
• Poproś dziecko o powtórzenie.To samo można robić przy użyciu gładkiej tablicy i kredy.

Pomysły na dodatkowe aktywności z szorstkimi cyframi

Tak, jak pisałam wyżej, tabliczki można wykorzystać także na kilka innych sposobów, za każdym razem dostosowując się do wieku dziecka 🙂 To, co powyżej, to podstawowe prezentacje, ale chyba fajnie jest szukać innych rozwiązań, żeby podtrzymać zainteresowanie młodych.

• PRZYNOSZENIE POSZCZEGÓLNYCH CYFR – Poproś dziecko o rozłożenie cyfr w jednym miejscu w domu (na jednym ze stołów, na dywaniku, itp.). Usiądź w innym miejscu (w pewnej odległości). Proś dziecko o przyniesienie konkretnej cyfry. Dziecko musi zapamiętać i nie zapomnieć w trakcie pokonywania trasy. Szczególnie dobre ćwiczenie dla dzieci z dużą potrzebą ruchu <3
• ODWZOROWANIE KSZTAŁTU – Przygotuj drobne przedmioty: ziarna fasoli, kamyki (Igi multum przynosi ze spacerów), małe muszelki, pompony, itp. Dziecko kładzie tabliczkę po lewej stronie, a po prawej z tych drobnych przedmiotów układa kształt cyfry.
• WYKLEJANIE – ciastolina, plastelina, naklejki, kawałeczki papieru (np.: małe kwadraciki do mozaiki) – zapisz dziecku cyfry (po jednej na kartkę) i poproś o wyklejenie kształtu. Naklejki kółka będą szczególnie dobre 🙂 Możesz też zalaminować kartki i używać ich wielokrotnie (przy korzystaniu z ciastoliny).
• MALOWANIE – na dużych arkuszach, dużym pędzlem. Małe dzieci lepiej malują na większych powierzchniach. Najpierw malują ruszając całym ciałem, potem stopniowo tylko ramieniem, przedramieniem, w końcu nadgarstkiem. Można namalować im wzór na papierze, żeby było łatwiej.
• KREDA NA TABLICY – rodzic może narysować wzór, a dziecko obok będzie kreślić swoje cyfry. Dobre w tablicy jest to, że zawsze można zmazać którąś cyfrę i ją sobie poprawić. Można też poprosić dziecko o wybranie cyfry, która jego zdaniem jest najładniejsza i narysowaniem np.: gwiazdki albo korony przy niej. Takie pozytywne ocenianie samego siebie 🙂
• NA SPACERZE – to co wyżej, tylko patykiem w piasku. Albo kredą na chodniku. Albo kostką lodu na chodniku latem 😉 Albo układanie patyków/liści/kamyków w kształty cyfr.
• ZASŁONIĘTE OCZY – zgadywanie cyfr przy zamkniętych/zasłoniętych oczach. Bardzo trudne!

Jeśli podobał Ci się ten post, to bardzo proszę udostępnij go swoim znajomym i zostaw komentarz! Twoje słowo wiele dla mnie znaczy! 🙂

– Marta